Obory wolnostanowiskowe - wszystko, co warto o nich wiedzieć

Polscy hodowcy bydła coraz częściej zamieniają uwięziony tryb utrzymywania stada na rzecz obór wolnostanowiskowych, w których krowy mogą swobodnie się poruszać. Projekty budynków podzielone są na strefy – legowiskową, paszową oraz gnojową (strefę z głęboką ściółką lub kojec samoczyszczący).

Zalety obór wolnostanowiskowych

Obory wolnostanowiskowe przypominają nieco warunki na naturalnych pastwiskach. Zwierzęta są spokojniejsze niż te na uwięzi, co może przełożyć się na wyższą wydajność mleczną. Badania wykazały, że krowy w tym trybie utrzymywania, rzadziej mają problemy z chorobami racic.

Podział budynków na strefy usprawnia i automatyzuje prace, co stanowi dużą oszczędność czasu.

Boksy czy kombiboksy?

Boksy są podstawową częścią legowiskową. Każdy boks oddzielony jest od pozostałej części obory przegrodami, co pozwala krowom na spokojny odpoczynek z dala od innych zwierząt. Legowiska w boksach mogą zostać stworzone nie tylko z tradycyjnej słomy, ale także z piasku, wiórów lub gumowych materacy.

Ważne są wymiary boksu, aby krowa mogła swobodnie kłaść się i wstawać (120 x 260 cm). Poręcz karkowa, montowana na metalowej barierce, w momencie wstawia zmusza zwierzęta do postawienia kroku w tył (to gwarantuje brak zanieczyszczeń legowiska).

Kombiboksy to przestrzeń łącząca funkcję legowiska oraz miejsca karmienia, dlatego umieszcza się je przy kanale z paszą. Takie rozwiązanie bywa stosowane w wielu nowych projektach obór wolnostanowiskowych, ale jego wadą są straty paszy i wypróżnianie się zwierząt na legowiska.

System głębokiej ściółki – wygodny, ale pracochłonny

Klasycznym rozwiązaniem jest system głębokiej ściółki. Głęboka ściółka umożliwia zwierzętom swobodny ruch, zapewnia ciepło i wygodę oraz chroni przed uszkodzeniami kończyn. Słabszą stroną tego systemu jest konieczność codziennego uzupełniania ściółki (pracochłonność i większe zużycie słomy).

Ściółką może być pokryta cała obora (część legowiskowa i paszowa) lub wyłącznie strefa wypoczynku (wtedy w części paszowej projektuje się podłogę szczelinową).

Tradycyjne i nowoczesne strefy paszowe

Strefę paszową tworzą korytarze ze stołami, do których wsypuje się paszę (karmienie może odbywać się ręcznie lub za pomocą wozu paszowego). W przypadku karmienia mechanicznego, korytarze paszowe projektuje się na środku całego budynku, aby wóz paszowy mógł swobodnie przejechać.

Korytarz jest oddzielony od reszty pomieszczenia metalowymi barierkami. Barierki zwykle posiadają specjalne przegrody barkowe, które tworzą stanowiska paszowe dla poszczególnych zwierząt (krowy nie mają możliwości rywalizowania o paszę).

W najnowocześniejszych oborach wolnostanowiskowych projektowane są automatyczne stacje paszowe. Stacja odczytuje wtedy numer z kolczyka krowy i wydaje dawkę paszową dostosowaną do zapotrzebowania pokarmowego konkretnego zwierzęcia.

Strefa gnojowa

Oddzielenie strefy gnojowej od legowiskowej i przestrzeni paszowej pozwala ograniczyć pracochłonność podczas czyszczenia budynku. Podłoga szczelinowa z korytarzami gnojowymi gwarantuje możliwość bardzo szybkiej dezynfekcji. To wygodne dla hodowców rozwiązanie ma jednak wadę – na takiej podłodze zwierzęta często uszkadzają racice i zapadają na kulawizny.

Rolnicy, którzy dbają o dobrostan zwierząt, coraz częściej zamieniają podłogę szczelinową na pełną. W takim przypadku, obornik należy bardzo często zgarniać z podłogi.

Indywidualny projekt obory wolnostanowiskowej

Oborę wolnostanowiskową należy dopasować do charakteru stada (bydło mleczne, mięsne), jego wielkości oraz indywidualnych wymogów rolnika. Projekt i wykonanie budynku oferuje m.in. firma ROLSTAL Pawłowski sp. z o.o. Przedsiębiorstwo wykonuje zarówno obory bezściółkowe, jak i z płytką ściółką.